Ekonomi, mülk ve hizmetlerin yapımı, dağıtımı ve tüketimi ile ilgilenen bir toplumsal iktisadi bilimdir. Fertlerin, firmaların, hükümetlerin ve halkların kaynakların nasıl tahsis edileceği mevzusunda nasıl tercih yaptıklarını inceler.
Ekonomi nedir sorusunu biraz daha açarsak, insanların rasyonel tavırlarla hareket ettikleri , en uygun fayda veya fayda seviyesini aradıkları tahminlerine katlanarak, insanların eylemlerine odaklanır. Ekonominin yapı taşları emek ve ticaret çalışmalarıdır.
İnsan emeğinin olası uygulaması ve kaynakları elde etmenin birçok farklı yolu olduğu için, hangi yöntemlerin en iyi neticeları verdiğini belirlemek ekonominin görevidir.
İktisat çoğu zaman ayrılmış olabilir makroekonomi , bir bütün ve aynı ekonominin davranışı üzerinde hangi konsantreleri mikroekonomi bireysel kişi ve işletmelerin odaklanır.
Ekonomi Türleri Nelerdir?
Ekonomi nedir sorusu sonrası ekonomi türleri akla gelmektedir. Bunlar Makro ve Mikro ekonomi olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kısaca açıklayacak olursak:
Makro İktisat: Olayın bütününü ele alır ve genel olarak inceler. Ulusal ve uluslararası bir modelleme yöntemi ile inceler. Kapsamına işsizlik, enflasyon, para politikası, devlet politikaları vb. şeklinde birçok genel kalıp girmektedir.
Mikro İktisat: Kısaca bireyleri ve firmaları inceler diyebiliriz. Nasıl makro genel bütünün ekonomik davranışlarını ele alıyorsa, mikro da bireylerin ve firmaların ekonomik faaliyetlerini göz önünde bulundurur. Arz-Talep dengesi ile emeğin nasıl bölündüğünü açıklıyor diyebiliriz.
Bu iki iktisadi tür birbirinden bağımsız söz edilemez. İkisi birlikte içiçe geçmiş haldedir. Bu başlıkların genel tanımları ve detaylı incelemesini yaptığımız yazımız da gelecektir. Bunu isterseniz bize yorumlarda belirtebilirsiniz. Ekonomi Türleri iktisadın en önemli maddeleri içindedir.
İktisadi Göstergeler Nelerdir?
İktisadi göstergeler temel olarak 5 e ayrılır.
1-Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)
Bir ülkenin ekonomik performansının en geniş önlem olarak pek çok kişi tarafından kabul edilir. Belirli bir senede ya da diğer bir dönemde bir ülkede üretilen tüm bitmiş malların ve hizmetlerin toplam piyasa değerini temsil eder.
Kısaca ülke ekonomisinin yıl sonu raporu diyebiliriz. Bunu bir firmanın yıllık raporu olarakta düşünebilirsiniz. İktisadi verilerin temellerindendir.
2-Perakende satışlar
Her ayın ortasında Ticaret Bakanlığı tarafınca bildirilen perakende satış raporu yakından izlenir ve mağazalarda satılan tüm malların toplam fişlerini ya da dolar değerini ölçer. Raporun verileri geçen ayın satışlarına ait olduğu için tam zamanlı gerçek bir göstergedir.
3-Endüstriyel üretim
Bir ülkenin artan üretim ve kapasite kullanım değerlerini yüksek seviyelerde görmesi tercih edilmektedir. Bu nedenle sanayi alanında yapılan üretim kapasite kullanım oranını da bizlere sunar.
Gelişmiş ekonomilerin endüstriyel üretim konusunda her hangi bir sorunu bulunmamaktadır. Yine de bu raporun sunacağı veriler üretim alanında yapılması gereken ve yapılan güncellemeleri bize sunacaktır.
4-İstihdam Verileri
Genel olarak, istihdamdaki keskin artışlar, müreffeh bir ekonomik büyümeyi gösterir. Aynı şekilde, önemli düşüşler meydana gelirse potansiyel kasılmalar da yakın olabilir. Bunlar genel eğilimler olmakla beraber, ekonominin mevcut durumunu dikkate almak önemlidir.
Bir ülke için istihdam oranı oldukça önemlidir. Düşük istihdamın ekonomik krizin göstergesi kabul edildiği ve yüksek istihdam oranının ise enflasyona yol açabileceğini bilmek gerekir.
5-Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
Kısaca tanımlamak gerekirse enflasyonu ölçmek için bir göstergedir. İçine çeşitli tüketim maddeleri konularak bir sepet oluşturulur. Bu sepette tüketicilerin kullandığı mal ve hizmetler bulunmaktadır. İktisadi göstergeler açısından ülkemizde de oldukça gündemde olan bir konudur.
İktisadi Sistemler Hangileridir?
İktisadi sistemler 5 ekonomik sistemdir.
1-Kapitalizm
Kısaca kapitalizm; Üretim araçlarının özel mülkiyetine ve bunların kâr amacı ile işletilmesine dayanan bir ekonomik sistemdir. Sanayi devrimi ile ortaya çıkmıştır. Malların maliyetleri ve dağıtımı yoğun olarak piyasada bulunan rekabet tarafından belirlenir.
Girişimciler, hangi malları üreteceklerine karar vermek için gelecekteki ekonomik şartlara ilişkin en iyi yargılarını kullanırlar ve iyi karar verirlerse kar elde ederler ya da kötü yargılarlarsa zarar görürler.
Dünya çapında en yaygın kullanılan sistemdir. İktisadi sistemleri daha akademik bir şekilde incelememiz açısından bize yazabilirsiniz.
2-Sosyalizm
Sosyalizm , işbirliğine dayalı üretim ekonomisinin bir biçimidir. Sosyal ve ekonomik alanda toplumsal refahın katılımcı bir demokrasiyle getireceğini ve üretim araçlarının hakimiyetinin toplumlara ait olduğunu savunan, işçilerin yönetime katılmalarına ağırlık veren, özel üretim sahasına kamu bazlı üretimi destekleyen, telkin ve propagandalarını eğitim, tarım ve vergi reformları üstünde yoğunlaştıran ekonomik ve siyasi teori.
Sosyal mülkiyet ise kooperatif iş yerleri, ortak mülkiyet, devlet mülkiyeti, özkaynakların vatandaşlık mülkiyeti ya da bunların bir karışımı olabilir. İktisadi sistemler arasında oldukça popüler bir konudur. Akademik makalelerden özetle anlatılmıştır.
3-Komünizm
Komünizm , nerdeyse tüm ekonomik etkinliklerin devlet destekli merkezi planlamacıların koordinasyonu yolu ile merkezileştirildiği bir komuta ekonomisi biçimidir .
4-Feodalizm
Ortaçağ avrupa’sında toprağı ve üstünde yaşamakta olan köylüleri bir kişinin malı sayan rejim, derebeylik. Daha sonra medeniyetler geliştikçe, feodalizm ve kölelik gibi sosyal sınıf tarafından üretime dayalı ekonomiler ortaya çıktı.
Kölelik, kişisel özgürlük veya haklardan yoksun olan ve sahiplerinin malı olarak muamele gören köleleştirilmiş bireylerin üretimini içeriyordu.
Feodalizm, lordlar olarak bilinen bir asalet sınıfının tüm topraklara sahip olduğu ve küçük parselleri çiftçilik için köylülere kiraladığı ve köylülerin üretimlerinin çoğunu efendiye devrettiği bir sistemdi. Karşılığında, lord köylülere yaşayacakları bir yer ve yiyecek yiyecekler de dahil olmak üzere göreceli güvenlik ve güvenlik teklif etti.
5-İlkelcilik
İlkel tarım toplumlarında, insanlar bütün gereksinimlerini ve isteklerini hane halkı ya da kabile seviyesinde kendiliğinden üretme eğilimindedir. Böylesi ilkel bir toplumda, özel mülkiyet ve kaynaklar üstünde karar verme kavramları, genelde üretken kaynakların ve refahın daha kolektif bir aile ya da kabile mülkiyeti seviyesinde uygulanır.
YAZAR NOTU:
Bu yazımızda sizler için kısaca “Ekonomi Nedir? İktisadi Göstergeler ve Sistemler Nelerdir? “ sorularına cevap bulmaya çalıştık. Bunun gibi iktisadi ve ekonomik içerikler için sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Sayfamız sadece bu alanda değil finans, borsa, kripto gibi alanlarda da hizmet vermektedir. Size faydalı olacağını inandığımız bir çok içerik barındırır.
Ayrıca merak ettiklerinizi yorumlarda belirtmekten çekinmeyin.